Wartość handlu elektronicznego w UE rośnie, ale jego pełny potencjał pozostaje wciąż niewykorzystany. Jedynie 15% konsumentów kupuje on-line od sprzedawców z innych kraju UE, a zaledwie 8% firm sprzedaje swe towary poza granice macierzystego kraju. W dniu 25 maja 2016 roku Komisja Europejska przedstawiła oparty na trzech filarach plan rozwoju e-commerce w UE, będący częścią strategii tworzenia Jednolitego Rynku Cyfrowego (ang. Single Digital Market). W ramach wysiłków na rzecz uwolnienia potencjału handlu elektronicznego przedstawiono pakiet propozycji, mający na celu powstrzymanie nieuzasadnionego blokowania geograficznego (tzw. geo-blocking), obniżanie kosztów i zwiększanie skuteczności doręczania przesyłek zagranicznych oraz poprawę egzekwowania praw konsumentów.
CEL ROZPORZĄDZENIA
Rozbieżne krajowe ramy prawne i różnice w sposobie implementacji Dyrektywy 97/67/WE (dyrektywa o usługach pocztowych) powodują, że krajowe pocztowe organy regulacyjne nie mają informacji, których potrzebują, aby porównać ceny i monitorować operatorów pocztowych, którzy są aktywni na rynkach dostaw przesyłek międzypaństwowych. Zaproponowane przez Komisję Europejską rozporządzenie ma na celu zwiększenie przejrzystości cenowej i wzmocnienie nadzoru regulacyjnego nad usługami transgranicznego dostarczania przesyłek, w sposób umożliwiający konsumentom i detalistom korzystanie z niższych cen dostaw i dogodnych opcji zwrotu przesyłek. Wysokie ceny i niedogodności transgranicznej dostawy przesyłek są jedną z największych przeszkód dla rozwoju handlu w Internecie w całej UE. Wyniki badania Eurobarometru na temat e-commerce wykazały, że niższy koszt dostaw został zidentyfikowany jako główny czynnik poprawy, który skłoniłby przedsiębiorstwa i konsumentów do zwiększenia sprzedaży i zakupów on-line. Powszechny brak przejrzystości cen dostarczania przesyłek pocztowych zachęca operatorów do utrzymania cen, które są wysokie – w niektórych przypadkach nawet pięciokrotnie przewyższają ceny krajowe, bez jakiegokolwiek związku z faktycznymi kosztami. Rozporządzenie ma wspierać konkurencję poprzez zapewnienie większej przejrzystości cen. Komisja nie proponuje wprowadzenia maksymalnej opłaty za dostarczenie przesyłki. W założeniach Komisji administracyjne regulowanie cen stanowi środek ostateczny, który zostanie zastosowany w przypadku gdy rozwój konkurencji nie przyniesie zadowalających rezultatów. Plan zakłada, że w roku 2019 Komisja Europejska skonkluduje poczynione postępy i oceni, czy dalej idące działania są konieczne.
ZAKRES ZASTOSOWANIA ROZPORZĄDZENIA
Kluczowe dla oznaczenia zakresu zastosowania proponowanego rozporządzenia są trzy pojęcia: „operator usług dostarczania przesyłek”, „operator świadczący usługi powszechne” oraz „przesyłka”. Zgodnie z rozporządzeniem „operator usług dostarczania przesyłek” to podmiot zajmujący się przyjmowaniem, sortowaniem lub dystrybucją przesyłek. Sam transport przesyłek, o ile nie jest połączony z jedną z wymienionych wyżej czynności, nie jest uważany za usługę dostarczania przesyłek pocztowych. Definicja obejmuje operatorów świadczących usługi powszechne, firmy kurierskie, jak również jakiejkolwiek przedsiębiorstwa zaangażowane w działalność przyjmowania, sortowania i dystrybucji przesyłek, o ile zatrudniają powyżej 50 pracowników lub działają w kilku państwach członkowskich Unii Europejskiej. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do dostawców przesyłek zatrudniających 50 i mniej pracowników lub działających wyłącznie w jednym kraju członkowskim Unii Europejskiej.
„Operator świadczący usługi powszechne” to z kolei podmiot świadczący powszechne usługi pocztowe, zgodnie z przepisami dyrektywy o usługach pocztowych, w kraju w którym ma siedzibę. Zgodnie z przepisami UE, państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić swoim obywatelom powszechne usługi pocztowe o określonej jakości w dowolnym miejscu w kraju, w przystępnej cenie. Powinny one zapewnić, że kontakt i punkty dostępu są w stanie sprostać potrzebom swoich użytkowników, i że usługa powszechna jest gwarantowana przez co najmniej 5 dni roboczych w tygodniu (w tym co najmniej jeden odbiór i jedno doręczenie dziennie).
Pojęcie „przesyłki” jest zdefiniowane w rozporządzeniu jako przedmiot, który waży mniej niż 31,5 kg, a jego najmniejszy wymiar przekracza 2 cm.
GŁÓWNE ELEMENTY NOWEJ REGULACJI
Proponowane rozporządzenie składa się z trzech zasadniczych elementów:
Po pierwsze, zwiększony nadzór regulacyjny nad wszystkimi operatorami usług dostarczania przesyłek, umożliwiający krajowym organom regulacyjnym (w Polsce jest to Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej) bardziej efektywne monitorowanie rynku przesyłek w celu lepszej identyfikacji potencjalnych trudności w jego funkcjonowaniu. Dostawcy przesyłek, którzy zatrudniają 50 lub więcej pracowników lub działający w więcej niż jednym kraju UE, będą zobowiązani do przesyłania krajowym pocztowym organom regulacyjnym podstawowych informacji o ich działalności (nazwę; ich adres; usługi, które oferują i warunki sprzedaży, w tym informacje na temat procedur składania skarg) oraz coroczne aktualizacje na temat wielkości obrotów (roczny obrót z tytułu usług dostarczania przesyłek i liczby dostarczonych przesyłek) oraz liczby pracowników.
Po drugie, zwiększenie przejrzystości cen poprzez publikację cenników dla zestawu podstawowych usług krajowych i transgranicznych (takich jak np. wysyłanie dwukilogramowych paczek do innego kraju), oferowanych przez operatorów świadczących usługi powszechne. Krajowi regulatorzy pocztowi będą mieli obowiązek ocenić przystępność cen tych usług, a ich wnioski zostaną opublikowane na stronie internetowej. Te informacje będą przekazywane następnie do Komisji Europejskiej i publikowane zbiorczo na ogólnodostępnej stronie internetowej do dnia 30 kwietnia każdego roku kalendarzowego.
Wartość handlu elektronicznego w UE rośnie, ale jego pełny potencjał pozostaje wciąż niewykorzystany. Jedynie 15% konsumentów kupuje on-line od sprzedawców z innych kraju UE, a zaledwie 8% firm sprzedaje swe towary poza granice macierzystego kraju. W dniu 25 maja 2016 roku Komisja Europejska przedstawiła oparty na trzech filarach plan rozwoju e-commerce w UE, będący częścią strategii tworzenia Jednolitego Rynku Cyfrowego (ang. Single Digital Market). W ramach wysiłków na rzecz uwolnienia potencjału handlu elektronicznego przedstawiono pakiet propozycji, mający na celu powstrzymanie nieuzasadnionego blokowania geograficznego (tzw. geo-blocking), obniżanie kosztów i zwiększanie skuteczności doręczania przesyłek zagranicznych oraz poprawę egzekwowania praw konsumentów.
CEL ROZPORZĄDZENIA
Rozbieżne krajowe ramy prawne i różnice w sposobie implementacji Dyrektywy 97/67/WE (dyrektywa o usługach pocztowych) powodują, że krajowe pocztowe organy regulacyjne nie mają informacji, których potrzebują, aby porównać ceny i monitorować operatorów pocztowych, którzy są aktywni na rynkach dostaw przesyłek międzypaństwowych. Zaproponowane przez Komisję Europejską rozporządzenie ma na celu zwiększenie przejrzystości cenowej i wzmocnienie nadzoru regulacyjnego nad usługami transgranicznego dostarczania przesyłek, w sposób umożliwiający konsumentom i detalistom korzystanie z niższych cen dostaw i dogodnych opcji zwrotu przesyłek. Wysokie ceny i niedogodności transgranicznej dostawy przesyłek są jedną z największych przeszkód dla rozwoju handlu w Internecie w całej UE. Wyniki badania Eurobarometru na temat e-commerce wykazały, że niższy koszt dostaw został zidentyfikowany jako główny czynnik poprawy, który skłoniłby przedsiębiorstwa i konsumentów do zwiększenia sprzedaży i zakupów on-line. Powszechny brak przejrzystości cen dostarczania przesyłek pocztowych zachęca operatorów do utrzymania cen, które są wysokie – w niektórych przypadkach nawet pięciokrotnie przewyższają ceny krajowe, bez jakiegokolwiek związku z faktycznymi kosztami. Rozporządzenie ma wspierać konkurencję poprzez zapewnienie większej przejrzystości cen. Komisja nie proponuje wprowadzenia maksymalnej opłaty za dostarczenie przesyłki. W założeniach Komisji administracyjne regulowanie cen stanowi środek ostateczny, który zostanie zastosowany w przypadku gdy rozwój konkurencji nie przyniesie zadowalających rezultatów. Plan zakłada, że w roku 2019 Komisja Europejska skonkluduje poczynione postępy i oceni, czy dalej idące działania są konieczne.
ZAKRES ZASTOSOWANIA ROZPORZĄDZENIA
Kluczowe dla oznaczenia zakresu zastosowania proponowanego rozporządzenia są trzy pojęcia: „operator usług dostarczania przesyłek”, „operator świadczący usługi powszechne” oraz „przesyłka”. Zgodnie z rozporządzeniem „operator usług dostarczania przesyłek” to podmiot zajmujący się przyjmowaniem, sortowaniem lub dystrybucją przesyłek. Sam transport przesyłek, o ile nie jest połączony z jedną z wymienionych wyżej czynności, nie jest uważany za usługę dostarczania przesyłek pocztowych. Definicja obejmuje operatorów świadczących usługi powszechne, firmy kurierskie, jak również jakiejkolwiek przedsiębiorstwa zaangażowane w działalność przyjmowania, sortowania i dystrybucji przesyłek, o ile zatrudniają powyżej 50 pracowników lub działają w kilku państwach członkowskich Unii Europejskiej. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do dostawców przesyłek zatrudniających 50 i mniej pracowników lub działających wyłącznie w jednym kraju członkowskim Unii Europejskiej.
„Operator świadczący usługi powszechne” to z kolei podmiot świadczący powszechne usługi pocztowe, zgodnie z przepisami dyrektywy o usługach pocztowych, w kraju w którym ma siedzibę. Zgodnie z przepisami UE, państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić swoim obywatelom powszechne usługi pocztowe o określonej jakości w dowolnym miejscu w kraju, w przystępnej cenie. Powinny one zapewnić, że kontakt i punkty dostępu są w stanie sprostać potrzebom swoich użytkowników, i że usługa powszechna jest gwarantowana przez co najmniej 5 dni roboczych w tygodniu (w tym co najmniej jeden odbiór i jedno doręczenie dziennie).
Pojęcie „przesyłki” jest zdefiniowane w rozporządzeniu jako przedmiot, który waży mniej niż 31,5 kg, a jego najmniejszy wymiar przekracza 2 cm.
GŁÓWNE ELEMENTY NOWEJ REGULACJI
Proponowane rozporządzenie składa się z trzech zasadniczych elementów:
Po pierwsze, zwiększony nadzór regulacyjny nad wszystkimi operatorami usług dostarczania przesyłek, umożliwiający krajowym organom regulacyjnym (w Polsce jest to Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej) bardziej efektywne monitorowanie rynku przesyłek w celu lepszej identyfikacji potencjalnych trudności w jego funkcjonowaniu. Dostawcy przesyłek, którzy zatrudniają 50 lub więcej pracowników lub działający w więcej niż jednym kraju UE, będą zobowiązani do przesyłania krajowym pocztowym organom regulacyjnym podstawowych informacji o ich działalności (nazwę; ich adres; usługi, które oferują i warunki sprzedaży, w tym informacje na temat procedur składania skarg) oraz coroczne aktualizacje na temat wielkości obrotów (roczny obrót z tytułu usług dostarczania przesyłek i liczby dostarczonych przesyłek) oraz liczby pracowników.
Po drugie, zwiększenie przejrzystości cen poprzez publikację cenników dla zestawu podstawowych usług krajowych i transgranicznych (takich jak np. wysyłanie dwukilogramowych paczek do innego kraju), oferowanych przez operatorów świadczących usługi powszechne. Krajowi regulatorzy pocztowi będą mieli obowiązek ocenić przystępność cen tych usług, a ich wnioski zostaną opublikowane na stronie internetowej. Te informacje będą przekazywane następnie do Komisji Europejskiej i publikowane zbiorczo na ogólnodostępnej stronie internetowej do dnia 30 kwietnia każdego roku kalendarzowego.
Po trzecie, wymaganie od operatorów świadczących usługi powszechne, aby oferowali w sposób przejrzysty i niedyskryminacyjny dostęp stron trzecich do wielostronnych umów transgranicznych (w tym dotyczących tzw. opłat końcowych), w szczególności dostęp do infrastruktury i transgranicznych usług doręczania przesyłek, w celu wspierania konkurencji na rynku dostarczania transgranicznych przesyłek.
PRZEWIDYWANE KORZYŚCI
Zgodnie z przewidywaniami Komisji Europejskiej, zwiększony nadzór regulacyjny nad operatorami usług dostarczania przesyłek, większa przejrzystość cen, w połączeniu z oceną ich adekwatności, powinny skutkować zwiększoną konkurencyjnością na rynkach dostarczania przesyłek i niższymi cenami dla konsumentów. Niższe ceny mają zachęcać konsumentów do korzystania z szerszej gamy produktów w niższych cenach, a sprzedawców detalicznych do zdobywania nowych rynków. Według szacunków Joint Research Centre, niższe ceny mogą przyspieszyć wzrost branży e-commerce nawet o 4,3% w skali roku. Szacuje się również, że zastosowanie nowych regulacji zwiększy liczbę firm sprzedających transgranicznie w Internecie o 6,2%, a wolumen handlu internetowego o 5%. Transgraniczny handel elektroniczny jest również szansą dla operatorów pocztowych, którzy stoją w obliczu ciągle mającej liczby wysyłanych listów.
WEJŚCIE W ŻYCIE ROZPORZĄDZENIA
Projekt rozporządzenia został przekazany do Parlamentu Europejskiego i Rady UE celem jego akceptacji przez te organy. Ponieważ rozporządzenie jest aktem prawnym bezpośrednio stosowanym w całej UE, państwa członkowskie nie muszą go dodatkowo implementować (wdrażać) do swoich systemów prawnych. Stworzenie ogólnoeuropejskiej strony internetowej na temat cen i oceny dostępności ma podlegać ścisłemu harmonogramowi zawartemu w propozycji rozporządzenia. Rozporządzenie obliguje również kraje członkowskie do ustanowienia systemu kar za naruszenie przepisów rozporządzenia oraz do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków, aby upewnić się, że rozporządzenie będzie realizowane. W 2019 roku, a następnie co cztery lata, Komisja Europejska będzie przedstawiała Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie na temat stosowania rozporządzenia.
Pakietowi legislacyjnemu dotyczącemu e-commerce towarzyszą dwie inne inicjatywy ustawodawcze: w sprawie dostarczania treści cyfrowych oraz sprzedaży internetowej i innych form sprzedaży towarów na odległość, która została przedstawiona przez Komisję Europejską w grudniu 2015 roku, oraz przyszła propozycja w sprawie uproszczenia podatku VAT, której przedstawienie zaplanowane zostało na jesień 2016 roku.
, wymaganie od operatorów świadczących usługi powszechne, aby oferowali w sposób przejrzysty i niedyskryminacyjny dostęp stron trzecich do wielostronnych umów transgranicznych (w tym dotyczących tzw. opłat końcowych), w szczególności dostęp do infrastruktury i transgranicznych usług doręczania przesyłek, w celu wspierania konkurencji na rynku dostarczania transgranicznych przesyłek.
PRZEWIDYWANE KORZYŚCI
Zgodnie z przewidywaniami Komisji Europejskiej, zwiększony nadzór regulacyjny nad operatorami usług dostarczania przesyłek, większa przejrzystość cen, w połączeniu z oceną ich adekwatności, powinny skutkować zwiększoną konkurencyjnością na rynkach dostarczania przesyłek i niższymi cenami dla konsumentów. Niższe ceny mają zachęcać konsumentów do korzystania z szerszej gamy produktów w niższych cenach, a sprzedawców detalicznych do zdobywania nowych rynków. Według szacunków Joint Research Centre, niższe ceny mogą przyspieszyć wzrost branży e-commerce nawet o 4,3% w skali roku. Szacuje się również, że zastosowanie nowych regulacji zwiększy liczbę firm sprzedających transgranicznie w Internecie o 6,2%, a wolumen handlu internetowego o 5%. Transgraniczny handel elektroniczny jest również szansą dla operatorów pocztowych, którzy stoją w obliczu ciągle mającej liczby wysyłanych listów.
WEJŚCIE W ŻYCIE ROZPORZĄDZENIA
Projekt rozporządzenia został przekazany do Parlamentu Europejskiego i Rady UE celem jego akceptacji przez te organy. Ponieważ rozporządzenie jest aktem prawnym bezpośrednio stosowanym w całej UE, państwa członkowskie nie muszą go dodatkowo implementować (wdrażać) do swoich systemów prawnych. Stworzenie ogólnoeuropejskiej strony internetowej na temat cen i oceny dostępności ma podlegać ścisłemu harmonogramowi zawartemu w propozycji rozporządzenia. Rozporządzenie obliguje również kraje członkowskie do ustanowienia systemu kar za naruszenie przepisów rozporządzenia oraz do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków, aby upewnić się, że rozporządzenie będzie realizowane. W 2019 roku, a następnie co cztery lata, Komisja Europejska będzie przedstawiała Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie na temat stosowania rozporządzenia.
Pakietowi legislacyjnemu dotyczącemu e-commerce towarzyszą dwie inne inicjatywy ustawodawcze: w sprawie dostarczania treści cyfrowych oraz sprzedaży internetowej i innych form sprzedaży towarów na odległość, która została przedstawiona przez Komisję Europejską w grudniu 2015 roku, oraz przyszła propozycja w sprawie uproszczenia podatku VAT, której przedstawienie zaplanowane zostało na jesień 2016 roku.
