Wynik brytyjskiego referendum w sprawie obecności Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej zwiastuje duże zmiany w otoczeniu prawnym przedsiębiorców, których biznes oparty jest na kontaktach handlowych na linii Zjednoczone Królestwo – kraje Unii Europejskiej, w tym również polskich przedsiębiorców operujących na rynku brytyjskim. Zmiany będą dotyczyły m.in. reguł ochrony własności intelektualnej, w tym znaków towarowych oraz wzorów przemysłowych.
W związku ze znacznym stopniem harmonizacji, najdalej idące skutki BREXIT-u wystąpią zapewne w obrębie sytemu rejestracji znaków towarowych oraz wzorów przemysłowych. Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (ang. European Union Intellectual Property Office – EUIPO) z siedzibą w Alicante, rejestrujący Znaki Towarowe Unii Europejskiej (ang. European Union Trade Marks – EUTM) i Wspólnotowe Wzory Przemysłowe (ang. Registered Community Designs – RCD), jest urzędem należącym do struktur Unii Europejskiej. W swoich początkach Urząd (wówczas noszący nazwę: Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego – OHIM) rejestrował wyłącznie wspólnotowe znaki towarowe, wprowadzone na mocy Rozporządzenia Rady (WE) Nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 roku w sprawie wspólnotowego znaku towarowego. Unijne znaki towarowe i wspólnotowe wzory przemysłowe współwystępują z prawami krajowymi oraz z prawami międzynarodowymi, czyli udzielonymi na podstawie Porozumienia madryckiego.
Z uwagi na opisane wyżej silne więzi z ustawodawstwem unijnym, ten obszar ochrony praw własności intelektualnej będzie wymagał od Brytyjczyków najbardziej pilnej uwagi i przygotowania przepisów przejściowych.
Po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, zarejestrowane wcześniej unijne znaki towarowe i wspólnotowe wzory przemysłowe najprawdopodobniej nie będę obejmowały swą ochroną terytorium Zjednoczonego Królestwa, o ile właściciele tych znaków towarowych i wzorów przemysłowych nie zarejestrowali ich odrębnie na terenie UK, jako znaki i wzory krajowe.
Jest również prawdopodobne, że po wyjściu z UE, sądy brytyjskie nie będą już uznawane za właściwe dla rozpatrywania sporów dotyczących EUTM lub RCD. W konsekwencji, brytyjscy przedsiębiorcy chcący egzekwować swoje prawa wynikające z rejestracji EUTM lub RCD, nawet przeciwko rezydentom brytyjskim, mogą być zmuszeni toczyć spór w innym państwie członkowskim UE. Przepisy jurysdykcyjne zawarte w rozporządzeniu w sprawie wspólnotowego znaku towarowego przewidują, że powództwo przeciwko naruszycielowi może zostać wniesione przed sąd państwa członkowskiego, w którym pozwany ma miejsce zamieszkania lub, jeśli nie ma miejsca zamieszkania w żadnym z państw członkowskich – w którym ma przedsiębiorstwo, ewentualnie przed sąd państwa członkowskiego, w którym naruszenie zostało popełnione lub wystąpiła jego groźba.
Ponadto, wątpliwe jest, czy posiadacze unijnych znaków towarowych będą mogli powoływać się na używanie znaku towarowego w obronie przed roszczeniem o unieważnienie znaku towarowego wskutek jego nieużywania przez okres 5 lat w sytuacji, gdy używanie znaku miało miejsce wyłącznie na terytorium UK. Po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, prawdopodobnie przedsiębiorcy nie będą mogli powoływać się na okoliczność używania unijnego znaku towarowego na terenie Zjednoczonego Królestwa, jeśli nie będą w stanie wykazać jednocześnie rzeczywistego używania w innym państwie UE. Nie jest jasne, w jaki sposób będzie w tym kontekście traktowane używanie unijnego znaku towarowego na terenie Wielkiej Brytanii w okresie, gdy ta była jeszcze państwem członkowskim UE.
Dodatkowo, pewna doza niepewności może pojawić się w odniesieniu do brytyjskich krajowych znaków towarowych i wzorów przemysłowych, w związku z tym, że brytyjskie ustawodawstwo w tym zakresie zostało ukształtowane w wyniku implementacji dyrektyw unijnych, a zatem jego wykładnia przedmiotem wytycznych wynikających z orzeczeń TSUE. Sądy brytyjskie nie zawsze przyjmowały z zadowoleniem te wytyczne, w szczególności w odniesieniu do znaków towarowych. Dlatego, nawet jeśli obecne ustawodawstwo w Wielkiej Brytanii pozostanie bez zmian w stosunku do wspomnianych praw krajowych, to po zakończeniu procedury BREXIT, należy spodziewać się, że te wcześniej zharmonizowane przepisy będą stopniowo interpretowane w Wielkiej Brytanii odmiennie niż równoważne przepisy w pozostałych krajach UE. TSUE przestanie bowiem być ostatecznym arbitrem dla sądów brytyjskich.
REKOMENDACJE
Podmioty gospodarcze działające na rynku brytyjskim powinny dokonać przeglądu posiadanych praw własności intelektualnej, w szczególności praw do znaków towarowych i zarejestrowanych wzorów przemysłowych, celem ustalenia, czy mają one wystarczającą ochronę na terenie Wielkiej Brytanii. Rozważając, czy ochrona jest wystarczająca, należy mieć na uwadze opisane wyżej luki w ochronie.
W odniesieniu do nowych rejestracji, należy rozważyć konieczność modyfikacji strategii rejestracji lub sprzeciwu wobec rejestracji osoby trzeciej. Oczekuje się, że zostaną uzgodnione rozwiązania prawne, które pozwolą na wydzielenie brytyjskich praw krajowych do znaku towarowego lub wzoru przemysłowego z EUTMS oraz RCD, co może być w efekcie tańsze niż złożenie odrębnego wniosku o rejestrację tych praw na terenie UK. Jednak póki co takich uzgodnień nie ma, i przy zgłaszaniu nowych wniosków o rejestrację warto rozważyć, czy znak towarowy lub wzór przemysłowy jest na tyle istotny, że uzasadnia to odrębny wniosek o rejestrację na terenie Wielkiej Brytanii już teraz.
W przypadku licencjonowania praw na rzecz firm brytyjskich bądź od takich podmiotów, należy rozważyć, czy obowiązujące umowy licencyjne są wystarczające w przypadku BREXIT-u. Jeśli te licencje obejmują jedynie EUTM, może zaistnieć potrzeba zmiany umowy licencyjnej w celu odzwierciedlenia oddzielenie brytyjskich i unijnych praw. Przy zawieraniu nowych licencji, należy rozważyć, czy warunki tej licencji przewidują wystarczającą ochronę.
