Niemal każdy z nas wyraził już swoją opinię w Internecie, za pomocą mediów społecznościowych, forum itd. Coraz większą popularnością cieszą się strony internetowe, które umożliwiają pozyskiwanie informacji na tzw. giełdzie pracowniczej. W praktyce byli, aktualni i potencjalni pracownicy danej firmy dzielą się informacjami o pracodawcy. Nietrudno wyobrazić sobie, iż często są to opinie krzywdzące, wulgarne. Takie szkalowanie, pomawianie może często przyczynić się do utraty zaufania klientów. To, o czym warto pamiętać to fakt, że nie tylko nasza godność jako osoby fizycznej jest chroniona, opisane poniżej środki prawne, dotyczą również pomówienia przedsiębiorców i osób prawnych. Przedsiębiorcy w takiej sytuacji przysługują m.in. 3 środki prawne, celem ochrony swoich praw tj.:
- Kontakt z administratorem strony, celem wystosowania żądania usunięcia wpisów
- Postępowanie cywilne, celem zaprzestania naruszeń dóbr osobistych
- Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
Kontakt z administratorem strony
Zgodnie z obowiązującymi przepisami portale internetowe dysponują Regulaminem i Polityką Prywatności i co do zasady większość z nich powinno zawierać postanowienia zgodnie z którymi niedopuszczalne jest umieszczanie na portalu materiałów i informacji, które zawierają treści sprzeczne z obowiązującym prawem, zasadami współżycia społecznego jak również treści wulgarnych, ordynarnych, uznanych powszechnie za naganne moralnie, społecznie niewłaściwe, naruszających dobra osobiste. Praktyka pokazuje jednak, iż mimo tego, że portal powinien samodzielnie moderować treści wpisów, często nie podejmuje żadnych działań w tym zakresie. W pierwszej kolejności, mamy możliwość wystąpienia do portalu z żądaniem usunięcia niekorzystnych dla naszego przedsiębiorstwa wpisów. Celem osiągnięcia satysfakcjonującego efektu wizerunkowego, mamy prawo żądać całkowitego usunięcia niekorzystnych wpisów, zaznaczam jednak, iż w praktyce administrator usuwa tylko tą część wpisu, która skrajnie narusza dobra osobiste.
Wspomnieć należy o tym, iż mamy prawo żądać, aby administrator udostępnił nam IP użytkownika, który dopuszcza się – w naszej ocenie – rozpowszechniania nieprawdziwych opinii. W tym kontekście, zwracam uwagę na brzmienie przepisu art. 14 ustawy z dnia 18 lipca 2002r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną zgodnie z którym: „Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto udostępniając zasoby systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych przez usługobiorcę nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności, a w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności niezwłocznie uniemożliwi dostęp do tych danych”. A contrario zatem, w przypadku gdy żądane opinie nie zostaną usunięte to można podjąć stosowne kroki prawne wobec administratora/portalu.
Ponadto pragnę przywołać stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, który orzekł (sygn. akt I OSK 1666/12), iż udostępnienie danych eksploatacyjnych prywatnym osobom prawnym i fizycznym jest zasadne i możliwe, jeśli jest to niezbędne dla realizacji uzasadnionych celów, zalecając jednocześnie rozważne i indywidualne podchodzenie do każdej sprawy w celu zachowania zasady proporcjonalności. W rozstrzygnięciu powołano m.in. się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 kwietnia 2012 r. (sygn. akt C-461/10), w którym sędziowie europejscy doszli do identycznej konkluzji.
Postępowanie cywilne
Dobra osobiste pozostają pod ochroną prawa cywilnego i to niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Oznacza to, iż na drodze postępowania cywilnego możemy dochodzić obrony naruszeń dóbr osobistych. W przypadku upowszechnienia nieprawdziwych informacji o osobie prawnej mamy do czynienia z naruszeniem dóbr osobistych właśnie takiego podmiotu, albowiem stosuje się do nich przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych. W takiej sytuacji, po pierwsze możemy może żądać zaniechania tychże działań, po drugie możemy żądać, aby osoba, która naruszyła dobro osobiste, usunęła skutki tego naruszenia, w szczególności aby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Ponadto, podmiot który poniósł szkodę majątkową na skutek naruszenia jej dóbr osobistych może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych (tj. poprzez zapłatę odszkodowania).
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
Internet jest środkiem masowego komunikowania, o jakim mowa w art. 212 § 2 i 216 § 2 kodeksu karnego, za pomocą którego sprawca może dopuścić się zarówno zniesławienia, jak i znieważenia. W kwestii walki karnej z wpisami szkalującymi, chciałabym wskazać, iż w praktyce organy ścigania w tego typu sprawach najczęściej nie widzą przestępstwa i odsyłają na drogę cywilną – ochrony dóbr osobistych. Niemniej jednak, ze względu na brak opłat sądowych takiego postępowania, możliwe jest złożenie na Policję wniosku o ściganie. Dużym plusem tego rozwiązania jest to, że jeżeli Policja dopatrzy się podejrzenia przestępstwa w publikacji takiego wpisu, wówczas wyręczy nas w pozyskaniu danych osoby która zamieściła wpis. Stąd, o ile w tej sprawie nie należy się spodziewać zakończenia sprawy wyrokiem skazującym, to jednak już samo postępowanie może przynieść korzyść w postaci pozyskania danych sprawcy i/lub wywołania ostrzegawczego sygnału dla czytelników forum i pracowników. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z jednoczesnym wnioskiem o ściganie można złożyć zarówno w formie pisemnej jak i ustnej (osobiście na Policji).
Ponad powyższe wskazuję także na brzmienie przepisu art. 14 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zgodnie z którym czynem nieuczciwej konkurencji jest rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody. Wiadomościami takimi są nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje, w szczególności o, osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach lub świadczonych usługach, stosowanych cenach oraz sytuacji gospodarczej lub prawnej. Jeżeli chodzi o odpowiedzialność z tytułu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji to jest to odpowiedzialność zarówno cywilna, jak i karna.
Autor: Paulina Śmigielska