W 2015 roku rozpoczęła się prawdziwa rewolucja w prawie własności przemysłowej. Uchwalono aż trzy nowelizacje, które weszły w życie odpowiednio 30 listopada 2015 r., 1 grudnia 2015 r. oraz 15 kwietnia 2015 r. Miały one na celu przede wszystkim dostosowanie polskich przepisów do prawa unijnego oraz usprawnienie postępowania przez Urzędem Patentowym RP.
Adwokaci i radcowie prawni przed Urzędem Patentowym
Zgodnie z ustawa, która zaczęła obowiązywać najwcześniej, radcowie prawni oraz adwokaci zyskali nowe uprawnienie do występowania w postępowaniach dotyczących zgłaszania i utrzymywania ochrony znaków towarowych przed Urzędem Patentowym RP. Dotychczas rolę pełnomocnika w tym postępowaniu mógł pełnić wyłącznie rzecznik patentowy, a adwokaci i radcowie prawni mogli występować przed Urzędem Patentowym tylko w sprawach, które toczyły się w trybie postępowania spornego. Zmiana obejmuje jednak wyłącznie znaki towarowe. Adwokaci i radcy prawni w dalszym ciągu nie będą mogli reprezentować klientów w postepowaniach zgłoszeniowych wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, oznaczeń geograficznych oraz topografii układów scalonych.
Ulga w nowości
Nowelizacja wprowadziła bardzo istotną zmianę odnośnie ochrony wynalazków. Jest nią tzw. ulga w nowości. Przepisy stanowią, że udzielenie patentu na wynalazek jest uzależnione od spełnienia kilku podstawowych wymogów tj. nowość wynalazku, odpowiedni poziom wynalazczy, możliwość przemysłowego zastosowania. Do tej pory, w przypadku publicznego ujawnienia wynalazku, nawet przez osoby trzecie, tracił on cechę nowości, co skutkowało odmową udzielenia patentu. Obecnie, jeżeli zgłoszenie dokonane zostanie nie później niż 6 miesięcy po ujawnieniu, które spowodowane było oczywistym nadużyciem w stosunku do zgłaszającego lub jego poprzednika prawnego, upublicznienie nie będzie stanowiło przeszkody w udzieleniu patentu.
Nowy rejestr
Nowością dotyczącą patentów jest również wprowadzenie rejestru dodatkowych praw ochronnych. Uzyskanie dodatkowego prawa ochronnego umożliwia przedłużenie ochrony patentowej na produkt lecznicy lub środek ochrony roślin o maksymalnie 5 lat. Do tej pory informacje o jego udzieleniu zamieszczano w tym samym rejestrze co patenty. Ta zmiana ma sprzyjać przejrzystości i wyeliminować wątpliwości, co do charakteru oraz czasu trwania udzielonego prawa.
Międzynarodowy wzór przemysłowy
Ochrona wzorów przemysłowych może zostać udzielona aż na trzech szczeblach: krajowym, unijnym oraz międzynarodowym. Nowelizacja dała podstawy do uznawania w Polsce skutków międzynarodowej rejestracji wzorów przemysłowych na podstawie Aktu genewskiego Porozumienia haskiego o międzynarodowej rejestracji wzorów przemysłowych. Rejestracja wzoru przemysłowego w Biurze Międzynarodowym WIPO (Światowej Organizacji Własności Intelektualnej) w Genewie lub za pośrednictwem krajowego Urzędu Patentowego, wywołuje bezpośredni skutek we wszystkich wskazanych w zgłoszeniu państwach, które są stronami Aktu Genewskiego. Każde z tych państw jest uprawione do zbadania wzoru w zakresie przewidzianym przez prawo krajowe. Brak odmowy uznania ochrony w wyznaczonym terminie jest równoznaczny z uznaniem przez to państwo skutków rejestracji wzoru przemysłowego. Ta procedura została uregulowana obecnie w polskich przepisach.
Listy zgody
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie tzw. listów zgody, które umożliwiają uzyskanie prawa ochronnego na późniejszy podobny znak towarowy, pod warunkiem udzielenia pisemnej zgody przez wcześniej uprawionego. Zazwyczaj taka sytuacja ma miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi gospodarczo np. należącymi do tej samej grupy kapitałowej, choć nie tylko – może to również dotyczyć przedsiębiorców niezależnych, którzy działają na odrębnych rynkach i nie konkurują między sobą. Dotychczas mimo zgody uprawnionego, Urząd Patentowy zmuszony był wydać decyzję odmowną.
System sprzeciwowy
Prawdziwą rewolucję stanowi przemodelowanie trybu uzyskiwania ochrony na znaki towarowe, poprzez wprowadzenie systemu sprzeciwowego. Do tej pory w Polsce funkcjonował system badawczy, który nakładał na Urząd Patentowy RP obowiązek przeprowadzenia pełnego badania formalnego uwzględniającego tzw. bezwzględne przesłanki odmowy rejestracji, a ponadto kontroli tzw. względnych przesłanek rejestracji, zgłoszonego oznaczenia w kontekście identyczności lub podobieństwa z wcześniej zgłoszonymi znakami towarowymi. Niewątpliwą słabością tego systemu był bardzo długi czas oczekiwania. Obecnie, Urząd Patentowy po zgłoszeniu oznaczenia przeprowadza wyłącznie kontrolę formalną i jeśli nie stwierdzi bezwzględnych podstaw odmowy udzielenia prawa ochronnego, dokonuje ogłoszenia o zgłoszeniu znaku towarowego w Biuletynie Urzędu Patentowego (BUP). Ponadto, Urząd Patentowy przesyła zgłaszającemu informację o wcześniejszych identycznych lub podobnych znakach towarowych, na które została udzielona ochrona. Warto zaznaczyć, że takie zawiadomienie nie jest przesyłane do właścicieli wcześniejszych praw. Oznacza to, że przedsiębiorcy będą musieli trzymać rękę na pulsie, regularnie sprawdzając zgłaszane znaki, by w razie wystąpienia kolizji zgłosić sprzeciw. Istotny z punktu widzenia zgłaszającego sprzeciw jest brak obowiązku udowodnienia swojego interesu prawnego. Należy jedynie dotrzymać 3-miesięcznego terminu od daty publikacji zgłoszenia w BUP. W przypadku wniesienia sprzeciwu, Urząd Patentowy informuje o tym osobę zgłaszającą znak towarowy, zachęcając jednocześnie strony do ugodowego rozstrzygnięcia sporu. Jeżeli strony nie dojdą do porozumienia w ciągu dwóch miesięcy, Urząd Patentowy wyda w tym zakresie decyzję o oddaleniu sprzeciwu albo o uznaniu go za zasadny w całości lub części. Wniesienie sprzeciwu podlega relatywnie wysokiej opłacie w kwocie 1.000 zł, co ma ograniczyć złośliwe przedłużanie procesu rejestracji znaków towarowych przez konkurentów. Tak skonstruowane postępowanie ma znacznie bardziej dynamiczny charakter w stosunku do wcześniej obowiązującego systemu badawczego. Inną pozytywną konsekwencją zmiany jest wyeliminowanie problemu tzw. sztucznych kolizji z wcześniej zarejesrtowanymi znakami towarowymi, które są nieużywane lub nieistotne z punktu widzenia zgłaszającego znak towarowy, jeżeli oczywiście ich właściciel nie wniesie sprzeciwu.
Autor: Karina Wronka